भारतीय व्यावसायिक क्षेत्रातील दिवंगत केके मोदी यांच्या कुटुंबात सुरू असलेला कौटुंबिक वाद पुन्हा एकदा चर्चेत आला आहे. हे संपूर्ण प्रकरण 11,000 कोटी रुपयांच्या मालमत्तेचे आहे, ज्यासाठी आई बिना मोदी आणि मुलगा समीर मोदी आमनेसामने आहेत, तर यातील आणखी एक भागधारक, माजी आयपीएल चेअरमन ललित मोदी हे देश सोडून पळून गेले आहेत.
विशेष म्हणजे कंपनीची एजीएम होणार असतानाच हा वाद वाढताना दिसत आहे. त्याआधी समीर मोदींनी आईचे नेतृत्व गोत्यात उभे केले आहे. आज कंपनीची एजीएम आहे आणि त्याआधी बीना मोदींच्या बाबतीत गुरुवारी संध्याकाळी उशिरा एक दिलासादायक बातमी आली.
एकेकाळी देशातील 7 व्या क्रमांकाचे सर्वात मोठे उद्योगपती
मोदी ग्रुपचे जनक म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या गुजरमल मोदींनी मोदी ग्रुपची स्थापना केली होती. एवढेच नाही तर त्यांनी उत्तर प्रदेशातील मेरठजवळ वसलेले मोदीनगर शहरही वसवले. त्यांच्या 8 मुलांपैकी एक म्हणजे केके मोदी. साखर कारखान्याच्या स्थापनेपासून या उद्योगसमूहाच्या व्यवसायाची सुरुवात झाली, त्यानंतर अनेक व्यवसायांमध्ये प्रवेश घेऊन समूहाने भारतीय व्यावसायिक जगतात एक वेगळे स्थान प्राप्त केले. गुजरमल मोदी यांचे 22 जानेवारी 1976 रोजी निधन झाले आणि त्याआधी मोदी समूह 900 कोटी रुपयांच्या संपत्तीसह आणि 1,600 कोटी रुपयांच्या वार्षिक विक्रीसह भारतातील 7वा सर्वात मोठा समूह बनला होता.
मोदी कुटुंबात कसा वाद सुरू झाला
गुजरमल मोदी यांच्या निधनानंतर व्यवसायाची कमान के.के.मोदी यांच्या हाती आली आणि त्यांच्या नेतृत्वाखाली व्यवसायाने झपाट्याने प्रगती केली. गॉडफ्रे फिलिप्स इंडिया लिमिटेड (GPI) ही कंपनी लंडनमध्ये स्थापन झाली आणि भारतातील ब्रिटीश राजवटीत आपल्या व्यवसायाचा विस्तार करणारी कंपनी देखील मोदी एंटरप्रायझेसचा भाग बनली. आज मोदी कुटुंबाच्या एकूण संपत्तीत मोठा वाटा गॉडफ्रे फिलिप्सचा आहे, ज्यामुळे कौटुंबिक वाद शिगेला पोहोचला आहे. 2019 मध्ये केके मोदी यांच्या निधनानंतर याची सुरुवात झाली आणि कुटुंबात उत्तराधिकाराचा लढा सुरू झाला.
गॉडफ्रेच्या आज्ञेवर कुटुंब विभागले गेले
ज्या कंपनीसाठी कुटुंबात कलह सुरू झाला ती कंपनी प्रत्यक्षात सिगारेटपासून पान मसालापर्यंतचा व्यवसाय करते. या कंपनीचे प्रसिद्ध ब्रँड मार्लबोरो सिगारेट आणि पान विलास हे आहेत आणि ही देशातील दुसरी सर्वात मोठी सिगारेट कंपनी आहे. सुमारे 11,000 कोटी रुपयांच्या या कौटुंबिक संपत्तीमध्ये गॉडफ्रे फिलिप्सच्या सुमारे 50% शेअर्सचा समावेश आहे, ज्याची किंमत 5,500 कोटी रुपयांपेक्षा जास्त आहे. या कंपनीच्या आदेशासाठी आई आणि मुलगा एकमेकांसमोर उभे आहेत.
बीना मोदींना गॉडफ्रे फिलिप्सच्या एमडी म्हणून बढती मिळाली तेव्हा त्यांचा मोठा मुलगा ललित मोदींनी विरोध केला होता. त्यांनी हा व्यवसाय विकण्याचा आणि जमा केलेला पैसा कुटुंबात वाटून घेण्याचा प्रस्ताव ठेवला, जरी बीना मोदींनी या निर्णयाला विरोध केला. 2010 मध्ये मनी लाँड्रिंगचा आरोप झाल्यानंतर ललित मोदी देशातून पळून गेला आणि सध्या लंडनमध्ये राहत आहे.
समीर मोदी यांनी मारहाणीचे आरोप केले होते
या वर्षी जून 2024 मध्ये मोदी कुटुंबातील संपत्तीचा वाद पुन्हा चर्चेत आला, जेव्हा समीर मोदी यांनी त्यांची आई बिना मोदी यांच्यावर गंभीर आरोप केले. त्यावेळच्या वृत्तानुसार तिने दिल्ली पोलिसांकडे मारहाणीची तक्रार दाखल केली होती. कौटुंबिक वादाचा फायदा घेण्यासाठी त्याची आई बिना मोदी यांनी आपल्यावर हल्ला केल्याचे समीर मोदीने तक्रारीत म्हटले आहे. यासोबतच ते म्हणाले होते की, 'माझ्याच कार्यालयात माझ्यावर हल्ला होईल, असे मला कधीच वाटले नव्हते. मला बोर्डातून काढून टाकण्याचा प्रयत्न केला जात आहे, तो पूर्ण होणार नाही.
एजीएमपूर्वी आईला अशा प्रकारे टार्गेट करण्यात आले
आज होणाऱ्या कंपनी बोर्डाच्या वार्षिक बैठकीपूर्वी समीर मोदी यांनी त्यांच्या आईला फटकारले आणि बीना मोदींच्या नेतृत्वाखाली कंपनीचा व्यवसाय धोक्यात असल्याचा दावा केला. बिझनेस टुडे टीव्हीशी केलेल्या खास संवादात त्यांनी सांगितले की, मी अजूनही या कंपनीचा कार्यकारी संचालक आहे. मला येथून हटवण्याचे अनेक प्रयत्न झाले, परंतु मला हटवायचे की नाही याचा निर्णय हे भागधारक घेतील. समीर मोदी म्हणाले की, माझ्या योगदानावर प्रश्न उपस्थित केले जात आहेत, तर ती (बीना) 25 वर्षांची नसून 80 वर्षांची आहे. मी 55 वर्षांचा होत आहे आणि अजून 25 वर्षे माझ्या पुढे आहेत. मी अधिक प्रशिक्षण घेतले आहे आणि माझ्या वडिलांसोबत व्यवसाय पुढे नेला आहे.
बीना मोदींना मोठा दिलासा कुठे मिळाला?
6 सप्टेंबर रोजी भागधारकांच्या वार्षिक सर्वसाधारण सभेत गॉडफ्रे फिलिप्स इंडिया येथे सुरू असलेली उत्तराधिकाराची लढाई शिगेला पोहोचली आहे. या महत्त्वाच्या बैठकीपूर्वी गुरुवारी संध्याकाळी गटप्रमुख आणि सीएमडी बिना मोदी यांना दिल्ली उच्च न्यायालयाकडून मोठा दिलासा मिळाला आहे. न्यायालयाने त्यांना एजीएममध्ये केके मोदी फॅमिली ट्रस्टच्या वतीने मतदान करण्याची परवानगी दिली आहे. तर बीना मोदी यांना वार्षिक सर्वसाधारण सभेत मतदान करण्यापासून रोखण्यासाठी समीर आणि रुचिर मोदी यांनी दाखल केलेली याचिकाही फेटाळण्यात आली आहे. ट्रस्टकडे कंपनीमध्ये सुमारे 47.5 टक्के हिस्सेदारी आहे, तर भागीदार फिलिप मॉरिस इंटरनॅशनलकडे 25 टक्क्यांहून थोडे अधिक आहे. तथापि, एमडी नियुक्त करण्याचा अधिकार पूर्णपणे मोदी प्रवर्तक गटाकडे आहे.