SC ने दुस-या पत्नीला पेन्शन मिळवण्यासाठी विशेषाधिकार वापरला, जाणून घ्या संपूर्ण प्रकरण

एका अनोख्या प्रकरणात, सर्वोच्च न्यायालयाने आपली पहिली पत्नी असताना तिच्या पतीची दुसरी पत्नी बनलेल्या वृद्ध महिलेला पेन्शनचा लाभ देण्यासाठी आपला विशेषाधिकार वापरला. हे प्रकरण चर्चेत आहे कारण सुप्रीम कोर्टाने यापूर्वी अनेकदा म्हटले आहे की, पहिले लग्न असतानाही दुसरे लग्न करणे बेकायदेशीर आहे.

महिला 23 वर्षांपासून कायदेशीर लढा देत आहे

पतीच्या निधनानंतर पेन्शनचा लाभ मिळावा यासाठी कनिष्ठ न्यायालयापासून सर्वोच्च न्यायालयापर्यंत 23 वर्षे कायदेशीर लढा लढलेल्या एका वृद्ध महिलेचे हे प्रकरण आहे. न्यायमूर्ती संजीव खन्ना, संजय कुमार आणि आर. महादेवन यांच्या खंडपीठाने विशेष अधिकार वापरून महिलेच्या बाजूने निकाल दिला. हे प्रकरण साउथ ईस्टर्न कोलफिल्ड्स लिमिटेडच्या कर्मचाऱ्याशी संबंधित आहे. प्रत्यक्षात कर्मचारी जयनारायण महाराज यांच्या निधनानंतर त्यांची दुसरी पत्नी राधादेवी यांनी पेन्शनसाठी न्यायालयात धाव घेतली. परंतु महाराजांच्या पहिल्या पत्नी राम सावरी देवी यांचे नाव कागदपत्रात होते. 1984 मध्येच राम सावरी यांचे निधन झाले.

जय नारायण 1983 मध्ये निवृत्त झाले आणि 2001 मध्ये त्यांचे निधन झाले. जयनारायणने राधाशी दुसरे लग्न केले ते त्यांची पहिली पत्नी राम सावरीसोबत राहत असतानाच. तिघेही एकाच घरात एकत्र राहत होते. कागदपत्रांमध्ये राम सावरी यांचे नाव पत्नी म्हणून नमूद असल्याने राधा यांचा पेन्शनचा दावा कोल फिल्डने फेटाळला.

महिलेने कोर्टाच्या फेऱ्या मारल्या

राधा कोर्टाकडे वळली. यश मिळाले नाही. पराभव मान्य न करता त्यांनी उच्च न्यायालय आणि नंतर सर्वोच्च न्यायालयात धाव घेतली. येथे खंडपीठाने राधा यांची समस्या समजून घेतली आणि घटनेतील कलम 142 चा वापर केला. या अनुच्छेदानुसार, न्यायालयाला संपूर्ण न्यायासाठी विशेष आदेश पारित करण्याचा अधिकार प्राप्त होतो. सुप्रीम कोर्टाने अयोध्या प्रकरणातही हा अधिकार वापरला होता.

हेही वाचा: 'मुख्यमंत्री निवासस्थानात एवढा गुंडा कोण ठेवतो?' स्वाती मालीवाल प्रकरणी सर्वोच्च न्यायालयाची बिभव कुमार यांच्यावर कडक टिप्पणी

न्यायालयाने पेन्शन देण्याचे आदेश दिले

खंडपीठाने कोल फिल्डला आदेश दिले की वृद्ध महिलेला तिचे उर्वरित आयुष्य सन्मानाने जगता येईल आणि या दृष्टीकोनातून, राधादेवी जयनारायण यांच्या पत्नी म्हणून आजीवन पेन्शन मिळविण्याच्या पात्र आहेत. मात्र, एका लग्नात असतानाच जर कोणी दुसऱ्याशी लग्न केले तर ते बेकायदेशीर आणि दंडनीय आहे, असे न्यायालयाने आधीच सांगितले आहे. न्यायालयाने सांगितले की, राधा त्यांची पत्नी असण्यावर कोणताही वाद नाही. कारण तिघेही यापूर्वी एकत्र राहिले आहेत. राम सावरी देवीच्या मृत्यूनंतर राधाने जयनारायण यांची आयुष्यभर काळजी घेतल्याचे न्यायालयाने मान्य केले.

जयनारायण यांच्या पहिल्या पत्नीच्या मृत्यूनंतर आता त्यांना पेन्शन मिळू शकते, असे न्यायालयाने म्हटले आहे. त्यामुळे त्याला हा अधिकार देण्यात यावा. न्यायालयाने साउथ ईस्टर्न कोल फिल्ड्सला 1 जानेवारी 2010 पासून राधादेवींना सर्व थकबाकी पेन्शन देण्याचे निर्देश दिले.