गेल्या वर्षी म्हणजेच अर्थसंकल्प-2023 मध्ये केंद्र सरकारने महिलांशी संबंधित योजना जाहीर केली होती. या योजनेचे नाव आहे- महिला सन्मान बचत प्रमाणपत्र योजना. आता बातमी अशी आहे की सरकार मार्च-2025 नंतर ही योजना सुरू ठेवण्याच्या मनस्थितीत नाही.
वास्तविक, महिला सन्मान बचत प्रमाणपत्र योजना ही एक वेळची योजना आहे आणि ही योजना एप्रिल 2023 ते मार्च 2025 पर्यंत उपलब्ध आहे. म्हणजेच मार्च 2025 नंतर ही योजना बंद होईल. या योजनेशी संबंधित एका वरिष्ठ सरकारी अधिकाऱ्याने याबाबत माहिती दिली आहे.
सरकारने 2023 मध्ये ही योजना आणली
केंद्र सरकारने 2023 च्या अर्थसंकल्पात या योजनेची घोषणा केली होती. या योजनेचा उद्देश भारतीय महिलांना बचतीसाठी प्रोत्साहित करणे हा आहे. सध्या ही योजना वार्षिक ७.५ टक्के व्याज देत आहे. ही योजना महिलांमध्ये खूप लोकप्रिय आहे.
एका वरिष्ठ सरकारी अधिकाऱ्याने सांगितले की, महिला सन्मान बचत प्रमाणपत्र, ज्येष्ठ नागरिक बचत योजना आणि सुकन्या समृद्धी योजना यासारख्या योजनांनी आतापर्यंत चांगली कामगिरी केली आहे. परंतु या योजनांमधून येणारा निधी भविष्यात थांबू शकतो, ज्यामुळे सरकारला आर्थिक वर्ष 2025 मध्ये राष्ट्रीय लघु बचत निधीचे संकलन कमी करण्यास भाग पाडले जाऊ शकते.
अधिकाऱ्याच्या म्हणण्यानुसार, सरकारने FY25 मध्ये राष्ट्रीय लघु बचत निधी (NSSF) मधून कमी संकलनाचे लक्ष्य ठेवले आहे. ते म्हणाले की 2023-24 या आर्थिक वर्षात NSSF संकलनात 20,000 कोटी रुपयांची कमतरता होती. तर ज्येष्ठ नागरिक योजनेतील गुंतवणूक चांगली होती. परंतु आता चालू आर्थिक वर्षात या योजनांद्वारे कमी गुंतवणूक अपेक्षित आहे.
ही योजना बंद करण्यामागील तर्क आहे
जुलैमध्ये सादर करण्यात आलेल्या केंद्रीय अर्थसंकल्प 2024-25 मध्ये या आर्थिक वर्षासाठी NSSF संकलन 4.20 लाख कोटी रुपये आहे, जे अंतरिम आवृत्तीत 4.67 लाख कोटी रुपये होते. आम्ही तुम्हाला सांगतो, NSSF कडून कमी ठेवी होण्याचे एक महत्त्वाचे कारण म्हणजे लोक इक्विटी मार्केट आणि म्युच्युअल फंडांमध्ये मोठ्या प्रमाणावर गुंतवणूक करत आहेत. जिथे त्यांना आकर्षक परतावा मिळत आहे.
सरकार आपली वित्तीय तूट रोखे बाजारातून घेतलेली कर्जे, लहान बचतीतून मिळणारे उत्पन्न आणि रोख शिल्लक रकमेद्वारे भरून काढते. अर्थसंकल्पात, सरकारने या आर्थिक वर्षासाठी एकूण कर्ज 12,000 कोटी रुपयांनी कमी करून 14.01 लाख कोटी रुपये केले आहे आणि वित्तीय तूट लक्ष्य 20 आधार अंकांनी कमी करून 4.9 टक्के केले आहे.
महिलांना स्वावलंबी बनवण्यासाठी ही योजना सुरू करण्यात आली. हे केवळ गुंतवणुकीवर 7.5 टक्के इतके सुंदर व्याज देत नाही तर टीडीएस कपातीतूनही सूट मिळते. CBDT नुसार, ज्येष्ठ नागरिकांच्या बाबतीत, आर्थिक वर्षात व्याज उत्पन्न 40 ते 50 हजार रुपये असेल तेव्हाच या योजनेवर TDS लागू होईल.
खाते कोण उघडू शकते?
या योजनेची आणखी एक खास गोष्ट म्हणजे 10 वर्षे किंवा त्यापेक्षा कमी वयाच्या मुलींसाठीही खाते उघडता येते. याशिवाय भारतात राहणारी कोणतीही महिला यामध्ये गुंतवणूक करू शकते. या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी तुम्हाला पोस्ट ऑफिसच्या माध्यमातून यामध्ये गुंतवणूक करावी लागेल. तुम्ही महिला सन्मान बचत प्रमाणपत्र योजनेत 2 वर्षांसाठी जास्तीत जास्त 2 लाख रुपये गुंतवल्यास, दोन वर्षातील व्याज उत्पन्न ₹ 32044 होईल.