आम आदमी पक्षाचे खासदार राघव चढ्ढा यांनी गुरुवारी संसदेच्या पावसाळी अधिवेशनादरम्यान भारतात निवडणूक लढवण्याचे किमान वय सध्याच्या 25 वर्षांवरून 21 वर्षे करावे, अशी मागणी केली. यामुळे भारतीय राजकारणात तरुणांचा सहभाग वाढण्यास मदत होईल, असे चढ्ढा यांनी सांगितले. राज्यसभेत बोलताना चढ्ढा म्हणाले, "भारत हा जगातील सर्वात तरुण देशांपैकी एक आहे. आपल्या लोकसंख्येपैकी 65 टक्के लोक 35 वर्षांपेक्षा कमी वयाचे आहेत आणि 50 टक्के लोक 25 वर्षांपेक्षा कमी आहेत."
चढ्ढा म्हणाले की, स्वातंत्र्यानंतर पहिली लोकसभा निवडून आली तेव्हा २६ टक्के सदस्यांचे वय ४० वर्षांपेक्षा कमी होते. चड्ढा म्हणाले, "17 व्या लोकसभेतील (मागील लोकसभा) केवळ 12 टक्के सदस्य 40 वर्षांपेक्षा कमी वयाचे होते... आपण वृद्ध राजकारण्यांसह एक तरुण देश आहोत, आपण तरुण राजकारण्यांसह तरुण देश बनण्याची आकांक्षा बाळगली पाहिजे." ते म्हणाले, "माझी भारत सरकारला एक सूचना आहे: निवडणूक लढवण्याचे किमान वय 25 वर्षांवरून 21 वर्षे केले पाहिजे."
संसदीय समितीनेही ॲड
निवडणूक लढवण्याचे किमान वय कमी करण्याची मागणी करण्याची ही पहिलीच वेळ नाही. गेल्या वर्षी संसदीय समितीने लोकसभा आणि विधानसभा निवडणूक लढवण्याचे किमान वय सात वर्षे करण्याची वकिली केली होती, असे म्हटले होते की, यामुळे तरुणांना लोकशाहीत सहभागी होण्याची समान संधी मिळेल. त्यात विशेषत: लोकसभा किंवा विधानसभा निवडणुकीसाठी निवडणूक लढवण्याचे किमान वय सध्याच्या 25 वर्षांवरून 18 वर्षे कमी करण्याची शिफारस केली होती.
हेही वाचा: 'निवडणूक लढण्याचे वय 25 वरून 21 वर्षे करा', 'आप'चे खासदार राघव चढ्ढा यांनी राज्यसभेत केली मागणी.
सध्याच्या कायदेशीर चौकटीनुसार लोकसभा आणि विधानसभा निवडणूक लढवण्यासाठी व्यक्तीचे वय किमान २५ वर्षे असणे आवश्यक आहे. राज्यसभा आणि राज्य विधान परिषदेचे सदस्य होण्यासाठी किमान वय 30 वर्षे आहे.
समितीने काय म्हटले?
संसदीय समितीने "कॅनडा, ब्रिटन आणि ऑस्ट्रेलिया यांसारख्या विविध देशांच्या नियमांची तपासणी केल्यानंतर, राष्ट्रीय निवडणुकांमध्ये उमेदवारीसाठी किमान वय 18 वर्षे असावे, असे आढळून आले. समितीने म्हटले की, या देशांतील उदाहरणांवरून असे दिसून येते की तरुण लोक विश्वासार्ह आहेत आणि जबाबदार राजकीय सहभागी असू शकते.
भाजपचे दिवंगत नेते आणि माजी खासदार सुशील मोदी यांच्या नेतृत्वाखालील पॅनेलला असे आढळून आले की निवडणुकीत उमेदवारीसाठी किमान वयाची अट कमी केल्याने तरुणांना लोकशाहीत सहभागी होण्याची समान संधी मिळेल.
वेगवेगळ्या देशांमध्ये निवडणूक लढवण्याचे वय
ब्रिटन- ब्रिटनमध्ये स्थानिक ते राष्ट्रीय स्तरापर्यंत निवडणूक लढविण्याचे किमान वय १८ वर्षे आहे. निवडणूक लढवण्यासाठी इतर पात्रता निकषांमध्ये ब्रिटीश नागरिक असणे, राष्ट्रकुल देशाचे नागरिक असणे किंवा आयर्लंड प्रजासत्ताकचे नागरिक असणे समाविष्ट आहे. याशिवाय तुम्हाला ज्या भागाचे प्रतिनिधीत्व करायचे आहे, तेथील मतदार असणे आवश्यक आहे.
ऑस्ट्रेलिया - ऑस्ट्रेलियामध्ये, फेडरल, राज्य किंवा स्थानिक सरकारी पातळीवर सार्वजनिक कार्यालयासाठी निवडणूक लढवण्यासाठी एखाद्या व्यक्तीचे वय 18 वर्षे किंवा त्याहून अधिक असणे आवश्यक आहे. हाऊस ऑफ रिप्रेझेंटेटिव्हचे सर्वात तरुण सदस्य 20 वर्षीय व्याट रॉय होते, जे 2010 च्या फेडरल निवडणुकीत निवडून आले होते. त्यानंतर निवडणूक कायदा 1918 (1973 मध्ये) मध्ये सुधारणा करून त्या पदासाठी उमेदवारीचे वय 21 वर्षावरून 18 वर्षे करण्यात आले.
कॅनडा - कॅनडामध्ये, निवडून आलेल्या कार्यालयासाठी (महानगरपालिका, प्रांतीय, फेडरल) उमेदवारीसाठी पात्र होण्यासाठी किमान वय 18 वर्षे किंवा त्याहून अधिक असणे आवश्यक आहे. 1970 पूर्वी हे वय 21 वर्षे होते.
हेही वाचा: 'लोकसभा आणि विधानसभा निवडणूक लढवण्याचे वय 18 वर्षे करावे', संसदीय समितीची सूचना
चिली - चिलीमध्ये निवडणूक लढवण्याचे किमान वय निवडणुकीच्या प्रकारानुसार बदलते. उदाहरणार्थ, अध्यक्षीय निवडणुकीसाठी, किमान वय 35 वर्षे आहे. 2005 च्या सुधारणांपूर्वी, हे वय 40 वर्षे होते, आणि 1925 ते 1981 पर्यंत ते 30 वर्षे होते. सिनेटर्ससाठी हे वय 35 वर्षे आहे (1981 ते 2005 दरम्यान ते 40 वर्षे होते) आणि डेप्युटीजसाठी ते 21 वर्षे आहे (1925 ते 1970 दरम्यान ते 35 वर्षे होते).
चीन- चीनबद्दल बोलायचे झाले तर येथे राष्ट्रपती किंवा उपराष्ट्रपती म्हणून निवडून येण्याचे किमान वय ४५ वर्षे आहे. चीनमध्ये निवडणूक लढवण्याचे किमान वय बदलते. नॅशनल पीपल्स काँग्रेस (NPC) प्रतिनिधी, प्रांतीय आणि नगरपालिका प्रतिनिधी आणि चायनीज पीपल्स पॉलिटिकल कन्सल्टेटिव्ह कॉन्फरन्स (CPPCC) च्या सदस्यांसाठी, किमान वय 18 वर्षे आहे. चायनीज पीपल्स पॉलिटिकल कन्सल्टेटिव्ह कॉन्फरन्स (CPPCC) च्या सदस्यांसाठी, किमान वय 18 वर्षे आहे. तर राष्ट्रपती आणि उपराष्ट्रपतीपदाची निवडणूक लढवण्याचे किमान वय ४५ वर्षे आहे. चीनच्या कम्युनिस्ट पक्षाच्या केंद्रीय समितीच्या सदस्यांसाठी, किमान वय साधारणतः 40-50 वर्षे असते.